Jukace, nazwa grupy kolędników wywodzących się z Zabłocia, dzielnicy Żywca, to prawdziwy skarb tradycji miasta. Według długotrwałej tradycji, Jukace nie mają prawa wejść do Żywca, z wyjątkiem sylwestra. Wtedy to władze miejskie przekazują im symboliczne klucze do miasta, a Jukace mogą przekroczyć most na Sole.
Przekazanie kluczy do miasta, kolędowanie - odwieczna tradycja Zabłockich Jukaców
Tradycja Zabłockich Jukaców sięga głęboko w historię Żywca. Nie wiadomo, kiedy dokładnie się narodziła. Wielu badaczy przypuszcza jednak, że jej początki sięgają czasów króla Jana Kazimierza oraz najazdu Szwedów na Żywiec w XVII wieku.
Jednym z najbardziej fascynujących aspektów tradycji Jukace – grupy kolędników, jest fakt, że przez większość roku nie mają prawa wejść do Żywca. Miasto jest dla nich zamknięte, a wyjątek czyni się tylko w sylwestra. Wówczas to władze miejskie przekazują im symboliczne klucze do Żywca. Te klucze, choć mogą wydawać się tylko symbolem, przenoszą realne znaczenie. Pozwalają Jukacom przekroczyć most na Sole i oficjalnie witać mieszkańców w nowy rok dobrym humorem i radosnymi życzeniami. Dynamiczna muzyka, odgłosy dzwonków i trzaskanie batów powodują, że bardzo często najpierw ich słychać, a dopiero później widać.
W kostiumy mogą przebierać się tylko mężczyźni
Kostiumy Jukace dla osób spoza Żywiecczyzny mogą wydawać się dziwaczne. Stroje te jednak nie są przypadkowe, lecz wynikają z tradycyjnej symboliki oraz stereotypów. W przeszłości kolędowanie było ważnym obrzędem wpływającym na dobrobyt oraz pomyślność w Nowym Roku. Kolorowe stroje i hałasujący kolędnicy tworzą unikalną atmosferę, która jest wizytówką Jukace.
Warto zaznaczyć, że przebierańcami mogą być tylko mężczyźni, a w dawnych czasach byli to wyłącznie kawalerowie. Ta tradycja jest przesiąknięta męskim duchem i stanowi wyjątkową okazję dla mężczyzn, aby wyrazić się i uczcić Nowy Rok. Ubrani w kolorowe stroje, hałasując, chodzą po domach, składając życzenia i zaczepiając po drodze napotkane osoby. To nie tylko tradycja, ale także sposób na utrzymanie żywego ducha i wspólnoty.
W tym roku ta fascynująca tradycja ma nabrać nowego blasku. Burmistrz Żywca, Antoni Szlagor, zapowiedział w radiu Bielsko, że przekazanie kluczy Zabłockim Jukacom odbędzie się na nowo budowanej kładce nad rzeką Soła, a nie jak w latach poprzednich przy Dworcu Kolejowym.
Nowa kładka ma być podobna do tej, która prowadzi nad Koszarawą do żywieckiego amfiteatru. Przekazanie będzie jednocześnie pierwszym oficjalnym przejściem tą przeprawą, która powstaje w ramach projektu Smart Żywiec (R)ewolucja.
