Dziś bez wątpienia to jedna z głównych ulic naszego miasta. Także podczas okupacji, Niemcy nazwali ją Hauptstrasse – główna droga.
Ulica została wytyczona na podstawie adaptacji późnośredniowiecznego planu szachownicowego, w wyniku adaptacji wcześniejszej drogi. Był to odcinek biegnący od Rynku na zachód, noszący nazwę ulicy Świętokrzyskiej. Kolejną część traktu utworzono w latach 1779-1782 od obecnego budynku kamienicy pod numerem 20 w kierunku mostu na Sole, a nowemu odcinkowi nadano miano ulicy Bielskiej.
Przy ulicy skoncentrowało się życie handlowe i rozrywkowe dawnego Żywca. Wzdłuż całej swej długości zabudowana była zajazdami i gospodami. Przy niej znajdował się budynek poczty konnej z 1800 roku, przed którą zatrzymywał się kursujący regularnie dyliżans wiedeński.
Jednym z najstarszych budynków w mieście jest klasycystyczna kamienica Siejba, położona przy ul. Kościuszki 5, na skrzyżowaniu z ul. Zamkową. Pierwotnie budynek ten stanowił trzy osobne kamienice, które zostały przebudowane i połączone w XVIII wieku. W II połowie XIX wieku przejął go Maciej Nawratil, który jej część przeznaczył na cele mieszkalne, natomiast w pomieszczeniach od strony ul. Zamkowej otworzył hotel pod nazwą “Europa”, w budynku tym mieściła się również restauracja. W tym okresie kamienicę nazywano “Nawratilówką”. Około 1921 roku budynek został sprzedany Towarzystwu Rolniczemu “Siejba”, mieścił również siedzibę organizacji “Strzelec”, część zajmowały mieszkania. W 1950 roku rozpoczęło tu działalność Muzeum Miejskie, w 2005 roku przeniesione do Starego Zamku. Rok później w kamienicy ulokawano Żywiecką Bibliotekę Samorządową.
W 1831 r. powstał posąg św. Rozalii, umieszczony obok wylotu obecnej Alei Wolności. Było to wotum dziękczynne za wyzdrowienie córki Ignacego i Antoniny Krise z cholery. Wówczas była to część ogrodu pomiędzy dwiema lipami, gdzie pod blaszanym daszkiem postawiono pomnik. W okresie dwudziestolecia międzywojennego na jego miejscu miał powstać warsztat oraz sklep kuśnierski, w związku z czym planowano przeniesienie rzeźby. Wierzono jednak, że jej naruszenie przyniesie na miasto zarazę. Wskutek tego figurę wkomponowano w bryłę budynku, otaczając ją niszą. Piwnice kamienicy również omijają miejsce pod posągiem.
W 1869 roku przy ul. Kościuszki 15 przez Teodora Lintschera została założona drukarnia, prowadzona przez niego do 1917 roku. Po śmierci Teodora przejął ją jego syn Rudolf. W czasie okupacji jej pracownicy drukowali konspiracyjną gazetkę “Front Polski”. W 1945 roku drukarnia została upaństwowiona. W latach 70. przeniesiona została do nieistniejącego budynku przy ulicy Witosa, a stamtąd na ulicę Świętokrzyską. Do roku 1991 pozostawała filią Zakładów Poligraficznych w Cieszynie, później sprywatyzowana.
W 1892 r. w kamienicy nr 46 powstała Komunalna Kasa Oszczędności, która w 1930 roku odnotowała szczyt oszczędności w kwocie 4 911 379 zł. 1 lipca 1950 roku na bazie Kasy, funkcjonującej do marca 1949 roku, powstał Oddział Narodowego Banku Polskiego. Podstawowej kadry pracowniczej dostarczało miejscowe Liceum Ekonomiczne[6]. W roku 1989 w miejsce Oddziału NBP powstała tu siedziba oddziału Bank Przemysłowo-Handlowegoy S.A., po 2007 roku przejęta przez Bank Pekao.
Na obecnym skrzyżowaniu z Aleją Wolności 15 lipca 1910 roku odsłonięto Pomnik Grunwaldzki wybudowany z okazji 500-lecia zwycięstwa Polski i Litwy nad Krzyżakami. Pomnik został zburzony w 1939 roku przez Niemców, odbudowany w 2005 roku.
Neogotycki budynek remizy strażackiej przy ul. Kościuszki wybudowany został w 1910 roku na potrzeby Ochotniczej Straży Pożarnej i Pogotowia Zawodowego Straży Pożarnych. Obiekt posiadał miejsce na garażowanie zaprzęgów konnych. Po 1968 roku ulokowano tu również Zawodową Straż Pożarna, zajmującą 4 pomieszczenia. Użytkowała również dwa boksy garażowe, zaś resztę pomieszczeń zajmowała OSP. Po 1975 roku ZSP przejęła dalsze pomieszczenia. 30 czerwca 1990 roku przeniosła się do nowej siedziby przy ul. Objazdowej na Zabłociu, a w dawnej remizie działają sklepy i punkty usługowe.
Zmiany Nazw:
- przed 1782 r. – ul. Świętokrzyska
- od 1782 do 1901 r. – ul. Bielska (od mostu do skrzyżowania z obecną ul. Batorego), ul. Świętokrzyska (dalszy odcinek do Rynku)
- od 1901 do 1945 r. – ul. Kościuszki
- od 1939 do 1945 r. – Hauptstrasse
- po 1945 r. – ul. Kościuszki
źródło: wikipedia foto: Żywiec dawniej Żywiec FB, Narodowe Archiwum Cyfrowe
