Zgodnie z polską tradycją w Wielką Sobotę udajemy się do kościoła z koszykami, by poświęcić pokarmy na świąteczny stół. Zwyczaj ten ma bardzo długa tradycję i jest mocno zakorzeniony w naszej kulturze.
Zwyczaj święcenia pokarmów był znany w Europie już VIII wieku, a w Polsce rozpowszechnił się w wieku XIV. Początkowo tylko wśród bogatych szlachciców. Posyłali oni powóz konny po kapłana, który na miejscu święcił zastawiony stół, by zapewnić dostatek i pomyślność ludności na cały kolejny rok. Obecnie obrzęd święcenia potraw odbywa się najczęściej w kościołach albo przed nimi, na wystawionych stołach
Do koszyka wkładano zawsze pokarmy, które w pierwszy dzień świąt nie wymagały gotowania lub smażenia – podawane były „bez dymu”. W Wielkanoc nie rozpalano bowiem ognia pod kuchnią.
Wnętrze wiklinowego koszyka wykładamy białą serwetką, a sam koszyk przystrajamy gałązkami bukszpanu, których zieleń wyraża nadzieję Zmartwychwstania. W środku powinno się znaleźć chleb, jajka, kiełbasa i szynka, chrzan, sól, ciasto oraz figurka baranka. Składników święconki bywa więcej, a różnice wynikają z tradycji regionalnych. W koszykach pojawia się więc również ser, pieprz, masło, naczynie z wodą, zajączek, kurczaczek. Koszyk przykrywamy białą serwetką i zanosimy do poświęcenia. Przed śniadaniem wielkanocnym dzielimy się święconym jajem, składając sobie życzenia, z nadzieją na błogosławieństwo, dostatek i zdrowie dla całej rodziny.
Symbolika pokarmów w święconce
- Baranek – symbolizuje Chrystusa Zmartwychwstałego oraz triumfu życia nad śmiercią
- Chleb – symbolizujący ciało Chrystusa, pamiątkę Ostatniej Wieczerzy oraz dobrobytu
- Jajka – symbolizujące nowe życie, zmartwychwstanie i płodność, oraz dające siłę i zdrowie.
- Kiełbasa i szynka – symbolizujące radość, obfitość i jednocześnie ofiarę Jezusa.
- Chrzan – symbolizujący gorycz i trudy życia, ale również oczyszczenie duszy i witalność.
- Sól – symbolizująca mądrość i trwałość życia, a także oczyszczającą moc – według ludowych wierzeń chroni od zła
- Ciasto – babka lub mazurek, metafora obfitości, dostatku oraz doskonałości
